You're Reading a Free Preview You're Reading a Free Preview You're Reading a Free Preview You're Reading a Free Preview You're Reading a Free Preview You're Reading a Free
Preview You're Reading a Free Preview You're Reading a Free Preview You're Reading a Free Preview You're Reading a Free Preview You're Reading a Free Preview You're Reading a Free Preview You're Reading a Free Preview You're Reading a Free Preview You're Reading a Free Preview You're Reading a Free Preview TÜBA e-BÜLTENBizden haber almak için e-posta adresinizi kaydedin. TÜBA - TÜRKİYE BİLİMLER AKADEMİSİVedat Dalokay Caddesi No: 112 Çankaya 06670 ANKARA Telefon : (312) 442 29 03 (pbx) Kep:  Şubat 2020 ISBN: 978-9944-252-78-2 Prof. Tietze’nin ömrünün büyük kısmını verdiği ve metin tarama yöntemiyle 700 yıllık bir döneme ait çok sayıda kitabın incelenmesini içeren titiz bir çalışmanın ürünü olan Lugat; 60 bin civarında maddeyi içeriyor. Çalışma, 14. yüzyıldan başlayarak Eski Anadolu ve Rumeli Türkçesi ve 20. yüzyıl sonuna kadar standart Türkiye Türkçesini kapsıyor; 19. yüzyılda Yunan ve Ermeni harfleriyle yayımlanmış bazı kitapların ve 20. yüzyılda Anadolu’da ve Rumeli’de derlenmiş diyalekt metinlerdeki kelimeler ve argo kelimeleri de içeriyor. Tietze ayrıca Lugat'ta “eski-yeni” ve köken ayrımı yapmaksızın bulduğu Türkiye Türkçesinde kullanılan tüm kelime ve örneklere yer veriyor. Dizinden oluşan 10. cildinin Şubat 2020'de basılmasıyla tamamlan Lugat, bilim dünyasının faydasına sunuldu. Yazar: Andreas Tietze Editör: Emine Yılmaz, Nurettin Demir Related PapersKavramsal metaforlar, dillerin sahip olduğu soyut kavram alanlarının ortaya çıkmasında önemli rol oynamaktadır. Temel olarak soyut bir kavramın dış dünyadaki daha somut bir kavram yoluyla anlaşılması/ifade edilmesi demek olan kavramsal metaforlar, dillerdeki söz varlığında yer alan kelimelerin anlam çeşitliliğini açıklayabilmektedir. Bu açıdan kelimelerin semantik gelişimleri, kavramsal metafor adımları takip edilerek bir haritalama yoluyla ortaya çıkarılabilmektedir. Bu haritalama yöntemi kelimenin tarihsel yazı dillerinden modern yazı dillerine kadar semantik gelişimlerini gösterebilir. Böylece kelimelerin geçirdiği bütün evreler, birbirleriyle ilişkili alanlar üzerinden açıklanabilir. Bu yöntem yakın zamanlara kadar diğer bilim alanlarında kullanılırken, son dönemlerde metafor alanında kullanılmaya başlanan açıklayıcı ve betimleyici bir yöntem olarak dikkat çekmektedir. Bu çalışmada, Köktürk, Maniheist, Budist ve İslamî çevrede yazılmış metinlerde yer alan agır formu, gramerleşme yönünden incelenerek Eski Türkçe sınırları içerisindeki kavramsal metaforik geçişleri ele alınacak ve formun sahip olduğu kavramlardan hareketle bu form için bir kavramsal harita modeli geliştirilecektir. Bu metinlere göre formun kazandığı yeni alanların birbiriyle olan ilişkisi üzerinde durularak, formun genişlemiş diğer şekilleri değerlendirilecektir. Böylece Türkçenin sözvarlığında yer alan agır kelimesinin bütün yönleriyle gelişim ve değişimleri incelenmeye çalışılacaktır. ÖZET “Türkiye Türkçesiyle Yazılan Makalelerdeki Etimolojiler” adlı çalışmamızda, 1923’ten günümüze kadar yayınlanmış ve dağınık bir biçimde bulunan etimoloji makalelerini derleyip herkesin faydalanabileceği sözlük şeklinde bir kitap oluşturmaya çalıştık. Çalışmamızın giriş bölümünde etimoloji biliminin dünyadaki ve Türkiye’deki tarihçesi hakkında kısaca bilgi verdik. Etimolojinin ne olduğu, faydaları, etimoloji çalışmalarında uyulması gereken kanunları izah ettik. Ayrıca etimolojinin dalları hakkında bir takım verileri sıraladık. Dünya çapında yapılmış etimoloji çalışmalarına kısaca değindik. Daha sonra dünyada ve Türkiye’de Türk dili ile ilgili yapılmış etimoloji çalışmalarını ana hatlarıyla tanıtmaya, bu çalışmaların eksik yönlerini göstermeye çalıştık. Tezimizin inceleme bölümünü iki başlık altında değerlendirdik. Birinci bölümde kelimelerle ilgili etimoloji makalelerini, ikinci bölümde ise eklerle ilgili etimoloji makalelerini açıkladık. Yazılarda yer alan öğeleri alfabetik sıraya göre dizdik. Bu değerlendirme sırasında konuyla alakalı bütün görüşleri aktarmaya, ayrıca kelimelerin ve eklerin tarihî Türk lehçelerindeki, çağdaş Türk lehçelerindeki ve Anadolu ağızlarındaki biçimlerini, anlamlarını belirtmeye çalıştık. Çalışmamızın sonuç bölümünde Türkiye’de yapılmış etimoloji çalışmalarının künyelerini ayrıntılı bir biçimde verdik. ANAHTAR SÖZCÜKLER: etimoloji, sözcük, ek. ABSTRACT In this study, by compiling the etymologic articles which have been published since1923 and dispersed forms we have tried to constitute a book as a form dictionary that everyone can benefit from it. We have given a little information about the history of etymology science in Turkiye and around the World in introdoction part, and explained what etymology is, its benefits, and the rules to be obeyed in etymologic studies. Furthermore, we have tried to give some sort of data about the branches of etymology. We have mentioned the studies carried out in the world shortly. After that, we have tried to introduce the etymologic studies on Turkish language carried out in the world and in Turkiye, and tried to show the incomplete parts of these studies. We have evaluated our research part under two titles. We have explained the etymology articles on words in the first section, and have explained the etymology articles on affixes in the second section. We have put the components placed in articles in an alphabetical order. We have tried to reassign all views about this subject and have tried to clarify the meanings and forms of words and affixes in old Turkish dialects, modern Turkish dialects, and Anatolian dialects during the evaluation. In the conclusion part of our study, we have given place to the identifications of etymologic studies carried out in Turkiye in a detailed way. KEY WORDS: Etymology, word, affixes. Öz: Türkiye'de kelime etimolojisi üzerine yayımlanmış makalelerin derlendiği çalışmanın ilki 2006 yılında Türklük Bilgisi Araştırmaları dergisinin 30/II numaralı sayısında yayımlanmıştı. 2006'dan bugüne Türkiye'de etimoloji çalışmaları hız kazandı. Bilhassa genç Türkologların ilgisi ve katkısıyla tarihî ve çağdaş Türk lehçelerinin söz varlığında yer bulmuş pek çok kelime gün yüzüne çıkarıldı ve etimoloji biliminin ilkeleri doğrultusunda irdelendi. Bu çalışmada, 2007-2020 yılları arasında Türkiye'de yayımlanan dergilerdeki etimoloji yazıları derlendi. Bu yapılırken doğrudan kelime etimolojisiyle ilgili olan makaleler esas alındı. Toplam 400 makalenin tam künyesi verilerek bir bibliyografya hazırlandı. Çalışmanın sonuna ise makalelerde ele alınan kelimelerden oluşan bir dizin eklendi. Abstract: The first of the studies published compilation of articles on the word etymology in Turkey was published in the Journal of Turkish Studies, Vol. 30/II, 2006. From 2006 to today, etymological studies accelerated in Turkey. Especially with the interest and contribution of the young Turcologists, many words that were found in the presence of historical and contemporary Turkish dialects were unearthed and examined in line with the principles of the science of etymology. In this study, between the years 2007-2020 were compiled etymology writings in journals published in Turkey. While doing this, articles related to the word etymology were taken as basis. A bibliography was prepared by giving the identification tag of 400 articles. At the end of the study, an index consisting of the words discussed in the articles was added. Tel. 0 (424) 233 55 13-233 15 00 (114) Belgegeçer (faks) : 0 (424) 237 49 65 Baskı TDV Yayın Matbaacılık ve Tic. İşletmesi Tel. 0312 354 91 31 Yenimahalle / ANKARA Abone Şartları (Yıllık): Yurt İçi: 40 TL Yurt Dışı: 40 Avro Yıllık Kurum Abone: 120 TL Gönderilen yazılar basılsın basılmasın iade edilmez. Yayın Kurulu dergiye girecek yazılarda gerekli gördüğü değişiklikleri yapar. Yayımlanan yazıların fi krî sorumluluğu yazarlarına aittir. Bizim Külliye adı anılmaksızın alıntı yapılamaz. Öz: “Bağışık” ve “bağışıklık” sözcükleri, COVID-19 salgını nedeniyle kullanım sıklığı artan kelimelerdendir. Bu sözcüklerin morfolojisi ve biçimbirimler arasındaki ilişki hemen ilk bakışta çözülecek nitelikte değildir. Ayrıca bu sözcükler ile “bağışla-” ve “bağış” sözcükleri arasında da bir ilişki vardır. Bu çalışmada “bağışla-, bağış, bağışık ve bağışıklık” sözcüklerinin morfolojik yapısı, sözcüklerdeki anlam değişmeleri ve sözcüklerin Türkçeye giriş süreci üzerinde durulmuştur. “Bağış” sözcüğünün Türk Dil Devrimi yıllarında “bağışla-” sözcüğünden geri oluşum yoluyla yapıldığı ortaya konmuş, “bağışık” ve “bağışıklık” sözcüklerinin de “bağış”ın “af” anlamından yola çıkılarak yapıldığı açıklanmıştır. Anahtar Kelimeler: Bağışık, Bağışıklık, Bağış, Bağışla-, Sözcük Türetme, Morfoloji, Türk Dil Devrimi |
Tarihi ve etimolojik türkiye türkçesi lugati pdf
Telif hakkı © 2024 ketiadaan Inc.
