Anne adayınının kanının Rh(-), baba adayının kanının da Rh(+) olduğu durumlarda Rh uygunsuzluğundan bahsedilir. Bunun mutlaka bebekte bir soruna yol açması gerekmez. Show
Eğer bebek Rh(+) bir kan grubuna sahip olursa bu durumda anne adayının savunma sistemi doğmamış bebeğin kan hücrelerini adeta bir yabancı madde gibi algılayarak onları parçalamak için harekete geçer. Eğer anne adayının savunma sistemi ilk kez bu hücrelerle karşı karşıyaysa (ilk gebelik gibi) bu durumda savunma sistemi "silahlarını" geliştiremeden bebek kurtulur, ancak anne vücudu da bu Rh(+) hücreleri tanımış olur. Gerekli önlemler alınmazsa sonraki gebeliklerden birinde anne adayının savunma sistemi doğmamış bebeğin kanında Rh(+) hücrelere rastlarsa bu sefer sadece "silahları depodan çıkarmak" için vakit harcar ve şiddetle savunmaya geçer. Video: Hangi kan grupları evlenemez? - Kan uyuşmazlığında nasıl bir yol izlenir? - Uyuşmazlık iğnesi nedir?Dr. Kağan Kocatepe Youtube Kanalı >> İnsanda Kan Grupları Nasıl Belirlenir?İnsanların kan grupları A ve B adı verilen iki farklı yapı taşının varlığı ya da yokluğuna ve Rh faktörü adı verilen bir kan grubu faktörünün varlığı ya da yokluğuna göre belirlenir. Bir insanın kan hücrelerinde yanlızca A ya da B yapıtaşlarından biri ya da bu yapı taşlarının ikisi beraber bulunabilir, veya bu yapı taşlarından hiç biri bulunmayabilir. Bu olasılıklardan herbiri için Rh faktörünün varlığı ya da yokluğu söz konusu olabilir.
Bireyin kan grubu anne ve babasından kalıtımla aldığı özellikler sonucu belirlenir. Mendel'in kalıtım kanunlarına göre Rh(+) bir erkek ile Rh(-) bir kadından doğacak çocuğun kan grubunun Rh(-) olma olasılığı %50'ye kadar varabilir. Rh uygunsuzluğu yaratan tek durum babanın Rh(+), annenin de Rh(-) olmasıdır.
ABO gruplarının kalıtımı:
Yukarıdaki bu kalıtım şekillerinin gerçekleşmesi anne, baba ve bebeğin kan gruplarının doğru olarak belirlenmesine bağlıdır. Klinik uygulamalarda kan grubunun yanlış belirlenmesine ve anne ve babanın kafasında soru işaretleri doğmasına ender olarak rastlanabilmektedir. Adli tıpta babalık tayini için tek başına kan gruplarına güvenilmez. Bu durumlarda çok daha ileri incelemeler mevcuttur. Video: Rahiminizdeki bebeğinizin kan grubunu nasıl öğrenirsiniz?Kan uyuşmazlığında bebek nasıl zarar görür?Bir insanın kendi dokusunun bir parçası olmayan her madde ve transplantasyonla (nakil yoluyla) vücuda yerleştirilen her organ yabancı bir madde olarak işlem görür. Bu yabancı maddelere antijen ("kendi genetik yapısına uymayan") adı verilir. Bu antijenler girdiği bedenin savunma sistemini harekete geçirir. Antijenler kan grubu yapı taşları dışında bakteriler, virüsler, protozoalar gibi maddeler ve böbrek, karaciğer ya da kalp gibi nakledilen organlar olabilir. Savunma sistemi kendisine yabancı olan maddeyi yok etmek amacıyla harekete geçer ve o maddeyi tanıyabilen antikor (yabancı cisme karşı üretilen "cisim") adlı maddeler üretir. Antikor antijenle anahtar-kilit ilişkisi içindedir ve antijeni gördüğü yerde ona bağlanarak parçalamaya ve sistemden uzaklaştırmaya çalışır. Bir kişiye kendi kan grubundan olmayan bir kan verildiğinde kanda o kan grubuna karşı doğal olarak varolan antikorlar yabancı kanı parçalamak için harekete geçerler.
Rh(-) kan grubu olan bir annenin karnındaki bebek, Rh(+) olan babasından gelen özelliklerle Rh(+) olarak belirlendiğinde Rh uygunsuzluğu klinik önem kazanır. Böyle bir durumda anne kanı bebek kanıyla ilk karşılaşmasında hemen Rh antijenine karşı antikor üretmeye başlar. Bu karşılaşmayı engellemede plasenta bariyer görevi yapar. Genel anlamda fetusta anneden farklı olarak bulunan çok sayıda yapı taşı olduğundan annenin bebeğini "yabancı" olarak algılamasını engellemek için bu plasenta bariyeri çok önemlidir. Normal durumlarda bu bariyer doğuma kadar varlığını sürdürür ve anne kanıyla bebek kanı ancak doğum esnasında temasa geçer. Ancak düşük tehdidi, düşük, placenta previa, ablatio placenta ya da nedeni başka türlü açıklanamayan her türlü kanama esnasında bariyerin zayıflaması ve fetus kanının anne kanına geçmesi mümkündür.
Rh (-) annenin Rh(+) bebeğinin kanıyla ilk temasında savunma sisteminin cevabı yavaş olur ve antikorlar plasentadan fetusa geçerek fetusun hücrelerini parçalamaya zaman bulamadıklarından problem çıkmaz. Ancak anne bu durumda artık Rh(+) kana karşı sensitize olmuştur (duyarlı hale gelmiştir). İleriki gebeliklerden birinde yine Rh (+) kan grubu taşıyan bir bebeği olursa bu durumda annenin savunma sistemi hızla harekete geçer ve fetus kanını parçalamaya yönelik antikorları hızla ve çok yüksek miktarlarda üretir. Bu antikorlar anne kanından plasentaya buradan da kordon yoluyla fetus kanına geçerek fetusun alyuvarlarını hızla parçalarlar. Bu duruma immunize Rh uygunsuzluğu adı verilir. Fetusta alyuvarların parçalanması sonucu meydana gelen aneminin (kansızlık) şiddetine bağlı olarak fetusta kalp yetmezliğinden, bu yetmezlik sonucu vücut boşluklarında sıvı birkmesine ve ölüme kadar gidebilen durumlar ortaya çıkar. Fetusa ait alyuvarların parçalanmasıyla açığa çıkan bilirubin adlı madde belli bir seviyenin üstüne çıktığında bebeğin beynine zarar verebilir.
Video: Kan uyuşmazlığı (Rh uygunsuzluğu) nedir ve gebelikte nasıl bir yol izlenir? (Uyuşmazlık iğnesi)İmmunize Rh uygunsuzluğunun engellenmesiRh uygunsuzluğu olan bir çiftin bebeğinde immunize Rh uygunsuzluğu ortaya çıkmasının engellenmesi mümkündür. Bunun için Rh (-) kan grubu taşıyan annenin bebeğinin Rh(+) kan grubuyla ilk karşılaşmasını engellemek gerekir.
Bu ilaçların içinde Rh (+) kan grubuna karşı antikorlar vardır. Bu antikorlar daha önce Rh(+) kanla karşılaşmış Rh(-) annelerin ürettikleri antikorların aynısıdır. Bu antikorlar anneye kalça yoluyla enjekte edildiğinde anne kanına geçerek tüm Rh(+) antijen taşıyan hücreleri bulur ve anne savunma sistemi henüz bu Rh(+) antijenleri görmeden bunları parçalayarak ilk teması engeller. Anti-Rh-immunglobulinleri (antikorları) ilk teması her zaman başarılı bir şekilde engelleyemeyebilirler.
Anti-Rh-Antikorları hangi durumlarda uygulanır?Doğum öncesi hiç antenatal takibe gelmemiş bir Rh (-) anne adayında , baba Rh(+) ise doğum sonrası bebeğin kan grubunun pozitif bulunması ve Direkt Coombs'un da negatif bulunması durumunda bir doz ilaç ilk 72 saatte kalçadan uygulanır. Burada amaç doğum esnasında bebekten anneye geçen Rh(+) antikorların annenin savunma sistemini harekete geçirmesini önlemek ve ileriki gebeliklerde daha hızlı cevap vermesine engel olmaktır. Düzenli olarak antenatal takiplere gelen anne adaylarında baba Rh(+) ise belli aralıklarla IDC incelemesi yapılır.
Gebeliğin herhangi bir döneminde geçirilen bir vajinal kanamada, düşük tehdidi ve düşükten sonra, gebeliğin kürtajla sonlandırılmasından sonra, amniyosentez, plasenta biopsisi (CVS) ya da kordosentez gibi müdahalelerden sonra da baba Rh(+) ise mutlaka bir doz ilaç uygulanır. Burada amaç bebeğin tayin edilemeyen kan grubunun Rh(+) olması durumunda Rh(-) anne kanında antikor üretimini engellemektir.
Bebekte Direkt Coombs (+) bulunursa bu durumda zaten annenin savunma sistemi Rh(+) kanla çoktan harekete geçmiştir. İlaç uygulanması anlamsızdır. İlk 72 saat içinde mümkün olan en erken saatlerde uygulama yapılmalıdır. 72 saat geçtiğinde anne kanı Rh(+) hücrelere karşı savunma cevabı oluşturmak için yeterli süreyi bulmuştur. Yine enjeksiyon anlamsızdır. Herhangi bir antenatal incelemede IDC pozitif bulunduğunda immunize Rh uygunsuzluğu söz konusudur ve bu durumlarda tedavi yaklaşımı ayrı bir yön kazanır. Anti-Rh-antikorları içeren ilaçlar ısıya ve ışığa karşı duyarlıdırlar. Bu yüzden ışıksız bir ortamda ve buzdolabında saklanırlar ve bir yerden bir yere taşınırken de genellikle buz torbası içinde muhafaza edilirler. Kan uyuşmazlığının nadir görülen diğer şekilleri (ABO, Kell, Duffy ve diğer altgrup uygunsuzlukları) burada anlatılmamıştır. İLGİLİ KONULAR: Hamilelikte Tehlike Belirtileri Riskli Gebelik Nedir? Gebelikte Kanama Ektopik Gebelik (Dış Gebelik) Hiperemezis (aşırı bulantı-kusma) Gebelikte Hipertansiyon ve Preeklampsi İleri Yaşlarda Hamilelik ve Ortaya Çıkabilen Sorunlar Erken (prematüre) doğum riski ve erken doğum Obezite (Şişmanlık) ve Aşırı Kilo İle Hamilelik Bebeğin doğum kilosu ve boyu ile ilgili durumlar (iri veya ufak bebek) Miyad Geçmesi ve Doğumun Gecikmesi Hamilelikte Sigara Kullanımı Gebelikte Enfeksiyonlar Gebelik ve allerji Gebelik ve miyomlar Gebelik ve yumurtalık kistleri Kan Uyuşmazlığında Nasıl Bir Yol İzlenmelidir? Adolesan ve Genç Yaşlarda Hamilelik Yaşamak Anne karnındaki bebekte anomaliler ve bunları saptamak için yapılan testler Düşük (abortus) ve kürtaj Gebelik şekeri (gestasyonel diyabet) Gebelikte tiroid sorunları (hipotiroidi, hipertiroidi) Anne babanın kan grubu aynı olursa ne olur?0 ebeveyn x 0 ebeveyn var ise çocuk 0 kan grubuna dahil olur. 0 ebeveyn x A ebeveyn var ise çocuk A ya da 0 kan grubuna ait olacaktır. 0 ebeveyn x B ebeveyn var ise B ya da 0 kan gruplu çocuk olacaktır. 0 ebeveyn x AB ebeveyn var ise A ya da B kan gruplu çocuk olacaktır.
Anne ve babanın kan grubuna göre çocuğun kan grubu ne olur?A tipi kanı olan iki ebeveyn A veya O tipi kanı olan çocuk üretirler. B tipi kanı olan iki ebeveyn B veya O tipi kanı olan çocuk üretir. Çiftlerden birisi A diğeri B ise A, B, AB veya O tipi kanı olan çocuk üretirler. Eğer birisi A diğeri AB ise A, B or AB tipi kanı olan çocuk üretirler.
Bir çocuğun kan grubu anne babadan farklı olabilir mi?Bir çocukta hem anneden hem babadan Rh (+) geni gelirse bu çocuk genetik olarak (+) (+) kan grubu olarak da Rh (+) olur. Birinden (+) diğerinden (-) alırsa (hangisinden hangisini aldığı fark etmez) çocuk genetik olarak (+) (-) olur ama kan grubu yine Rh (+) dır.
2 pozitif kan grubundan negatif bebek doğar mı?POZİTİF KAN GRUPLU ANNE VE BABADAN NEGATİF ÇOCUK OLABİLİR''
''Her ikisi de pozitif kan değerine sahip çiftlerin hem negatif, hem pozitif kan grubuna sahip çocukları olabilir.
|