Veraset ilamı en geç ne zaman çıkarılmalı

Bir kimsenin, ölümü üzerine yakınlarına miras bırakmış olduğu durumda yasal açıdan konu olan mirasın kimlere ne oranda kaldığını gösteren belgeye verilen isimdir. Mirasçıların bulunduğu belge olarak düşünülen veraset ilamı, mirasçıların alması gereken bir belgedir. Çünkü ölüm halinde ölen kişinin mirasçılarının kim olduğu ile mirasçılık haklarına kimlerin sahip olacağı, veraset ilamında gösterilmektedir. Veraset; ölen kişinin mirasında hakkı olan kişi ya da kişilerin sahip olduğu yetki ya da durum olarak 10 gün içerisinde nüfus müdürlüğüne bildirilmesi gereken yetkidir. Ölüm bilgilendirilmesi de aynı şekilde 10 gün içerisinde bildirilmeli, Veraset ilamı kişinin resmi mirasçı olduğu devlet kurumuna duyurulmalıdır.

İlgili kanun doğrultusunda mirasçılara, veraset ilamı çıkarmaları açısından herhangi bir süre tanınmamıştır. Veraset ilamı çıkarmak isteyen mirasçılar, notere ya da Sulh Hukuk Mahkemesi’nde herhangi bir zaman diliminde başvurarak, veraset ilamını alabilmektedir. Ayrıca veraset ilamı çıkarmayan mirasçılar ise mirası kabul etmiş sayılmaktadırlar. Ancak mirasçılara herhangi bir taşınmaz malın miras kalması durumunda, üç ay içerisinde mirasçılar tarafından veraset ilamının çıkarılması gerekmektedir.

Veraset İlamının Süresinin Geçmesi

Konut ya da iş yeri gibi herhangi bir taşınmaz malın miras kaldığı mirasçının, emlak beyanında bulunabilmesi açısından kendisine tanınan süre üç aydır. Şayet veraset ilamının süresi geçer ise bu durumda vergi mükellefi olan vatandaşlara uygulanan vergi cezası uygulanmaktadır.

Veraset İlamı Nasıl Çıkarılır?

Veraset ilamı, Sulh Hukuk Mahkemesi’ne başvurmak ya da notere müracaat etmek olmak üzere iki şekilde çıkarılmaktadır. Şayet Sulh Hukuk Mahkemesi aracılığı ile veraset ilamı çıkartılacak ise bu durumda bir dilekçe ile mahkemeye başvurmak gerekmektedir. Sulh Hukuk Mahkemesi de veraset ilamı talep eden kişinin, ilgili nüfus biriminden talep eder ve şahit dinlenilmesine gerek olmadığı düşünülüyor ise bir duruşma ile veraset ilamı alınabilmektedir. Noter ile veraset ilamı çıkartılmak isteniyor ise bu durumda öncelikle notere başvuru yapılmalı ve noter de başvuru yapan kişinin, nüfus kaydına bakarak, mirasçı olup olmadığına karar verir. Şayet noter tarafından yapılan inceleme sonucunda veraset ilamına başvuran kişinin mirasçı olduğu anlaşılır ise bu durumda noter, kanun gereği başvuran kişiye veraset ilamını vermektedir. Ancak noter tarafından veraset ilamı verilemeyecek durumlar mevcut ise bu durumda Sulh Mahkemesi’ne başvurarak, veraset ilamı çıkartılması gerekmektedir.

Ölümden Sonra Veraset İlamı Süresi

Ölüm Türkiye’de gerçekleşmişse ölüm tarihinden en fazla 4 ay içinde veraset ilamı bildirilmesi gerekmektedir. Ölüm yurtdışında gerçekleşmişse 6 ay içerisinde bilgilendirme yapılmalıdır. Beyan işlemlerinde vergi dairesinden yazı olması gerekmektedir. Vergi borcu ve mirasçının borcu üzerine yazılı belge çıkarılmalıdır.

Ölüm Sonrası Mirasçıların Yapması Gerekenler

Ölüm sonrası mirasçıların yapması gereken işlemler nelerdir,  Ölüm bilgilendirilmesi ilk 10 gün içinde yapılmalıdır. Veraset bilgilendirmesi de bu süreçte yapılmalı, yurtiçinde ise 4 ay, yurt dışındaysa 6 ay içinde işlemlerin tamamlanması gerekmektedir. Mirasçının veraset bilgilendirmesi yapmaması durumunda cezai işlem başlatılmaktadır. Mirasçıların kendi haklarını sulh mahkemesi, noter ve tapu dairesi üzerinden belge alarak duyurması gerekmektedir.

Veraset ilamı Türk Medeni Kanununun 598. maddesinde düzenlenmiş olup bu maddeye göre veraset ilamı yani mirasçılık belgesi; “Başvurusu üzerine yasal mirasçı oldukları belirlenenlere, sulh mahkemesince veya noterlikçe mirasçılık sıfatlarını gösteren bir belge verilir” şeklinde ifade edilmiştir.

Mirasçılığı ispatlayan bu belgede hem mirasçılık belgesi talep edenin hem de diğer tüm mirasçıların miras hakkı ve miras payları yer almaktadır.

Veraset ilamı sulh hukuk mahkemesinden talep edilebileceği gibi noter vasıtasıyla da alınabilir.

• Veraset İlamı Nedir?
• Veraset İlamı Ne İşe Yarar?
• Veraset İlamı Talep Etmenin Şartları
• Veraset İlamı Nasıl Alınır?
• Veraset İlamı İptali
• Mirasçılık Belgesi İçin Dikkat Edilecek Hususlar
• Kimler Talepte Bulunabilir?
• Talep İçin Gerekli Belgeler
• Sulh Hukuk Mahkemesine Yapılan Talep
• Noterlere Yapılan Talep

Mirasçılık belgesi, mirasçıya talebi üzerine sulh hukuk mahkemesince veya noterce verilen ve mirasçının mirasçılık sıfatını ispat etmesine ve bu sıfatla tereke üzerinde tasarrufta bulunmasına yarayan bir belgedir.

Terekeyi oluşturan mal ve haklar murisin ölümüyle kendiliğinden intikal ettiğinden mirasçılar tereke malları üzerinde tasarrufta bulunabilirler; bankalardaki paraların çekilmesi, üçüncü şahıslardaki alacakların talep edilmesi, tapu işlemlerinin yapılabilmesi için mirasçılık sıfatını ispat eden mirasçılık belgesine ihtiyaç duyulmaktadır.

Mirasçılık belgesi miras hakkının varlığına karine teşkil etmekte olup aksi her zaman ispat edilebilecektir. Ancak bu belge miras hakkını kesin olarak tespit etmez; aksi ispat oluncaya kadar miras hakkının varlığına karine oluşturur.

Veraset İlamı Ne İşe Yarar?

Miras bırakan kişinin malvarlığı ile ilgili tasarrufta bulunulması ve mirasçının murisin mirasçısı olduğunu ispatlayabilmesi için elinde ö-mirasçılık belgesi bulunması ve bunu ibraz edebilmesi gereklidir.

Mirasçılık belgesi, mirasçıya tereke mallarının alacaklarını tahsil ve talep etme, terekedeki taşınmaz malların tapuya tescilini sağlama yetkisi verir.

Mirasçıların murisin ölümüyle beraber mirasçılık sıfatını kazansa da yani mirasçılık sıfatı kazanabilmeleri için veraset ilamı çıkarma zorunluluğu bulunmasa da birçok işlemi yapabilmek için miras hakkının ispatı için mirasçılık belgesine sahip olmaları gerekmektedir.

Veraset İlamı Talep Etmenin Şartları

Veraset ilamı talep edebilmek için bazı şartların varlığı aranmaktadır. Bunlar;

• Mirasbırakanın vefat etmiş olması ya da gaipliğine karar verilmiş olması,
• Mirasçılık belgesi talep etmeye yetkili kişiler tarafından talepte bulunulması,
• Mirasçıların belge talep edilmeden önce tamamının biliniyor olması,
• Vasiyet veya ölüme bağlı tasarruflara 1 aylık sürede itiraz edilmemiş olması gerekmektedir.

Veraset İlamı Nasıl Alınır?

Veraset ilamı düzenleme yetkisini sulh hukuk mahkemeleri ve noterlere tanınmıştır. Veraset ilamı için talepte bulunabilecek kişiler gerekli  belgelerle beraber sulh hukuk mahkemesinden ya da noterden talepte bulunarak mirasçılık belgesi çıkarabilir.

Veraset İlamı İptali

Mirasçılık belgesi mirasçı sayısının fazla olmasından veya farklı mirasçıların mirasçılık belgesini farklı kurumlardan almasından dolayı hatalı olabilir. Mirasçılık belgesinin hatalı olduğu mahkemede ispat edilmedikçe belgenin doğru olduğu kabul edilir. Mirasçılık belgesinin iptali davasını veraset ilamının yanlış düzenlenmesinden dolayı mağdur olan her mirasçı açabilir.

Türk Medeni Kanununun 598. maddesinin 3. fıkrasında;” Mirasçılık belgesinin geçersizliği her zaman ileri sürülebilir.” düzenlemesi mevcuttur. Mirasçılık belgesinin yanlış hususlar içermesi halinde mirasçılardan birinin oturduğu yerdeki asliye hukuk mahkemesinde mirasçılık belgesinin iptali davası açılır. Davada diğer mirasçılar davalı olarak gösterilerek mirasçılık belgesinin iptali ile yeniden düzenlenmesi talebinde bulunulur.

Mirasçılık Belgesi İçin Dikkat Edilecek Hususlar

Mirasçılık belgesinin mirasçılık belgesi talep edebilecek kişiler tarafından gerekli evraklar tamamlanarak mirasçılık belgesi vermeye yetkili sulh hukuk mahkemelerinden veya noterlerden talep edilmesi gerekmektedir.

Kimler Talepte Bulunabilir?

Türk Medeni Kanununun 598. maddesine göre mirasçılık belgesini yasal veya atanmış her mirasçı talep edebilir. Veraset ilamı için mirasçı bizzat veya avukatı vasıtasıyla başvuru yapılabilir.

Talep İçin Gerekli Belgeler

Mirasçılık belgesi sulh hukuk mahkemesinden talep edilebileceği gibi noterlerden de talep edilebilir. Sulh hukuk mahkemesinden talep ile noterden talep halinde talep için gerekli evraklar farklılık göstermektedir.

Mirasçılık belgesini noterden almak için tarafların hazırlaması gereken belgeler şunlardır:

• Mirasçının kimlik belgesi
• Murisin ölüm belgesi
• Veraset ilamı istemini içerir dilekçe.

Sulh hukuk mahkemesinden mirasçılık belgesi talep edebilmek için ise sulh hukuk mahkemesine hitaben yazılan dilekçenin ekine nüfus kayıt örneği eklenmesi ve mirasçılık belgesi istemi için gerekli harç ve masrafların yatırılması gerekmektedir.

Sulh Hukuk Mahkemesine Yapılan Talep

Günümüzde her ne kadar daha kısa sürede elde edilmesi nedeniyle mirasçılık belgesi noterlerden talep edilse de Sulh Hukuk Mahkemelerinde mirasçılık belgesi istemli dava açmak suretiyle de veraset ilamı alınabilmektedir.

Bazı hallerde noterler tarafından veraset ilamı oluşturulamadığı hallerde mirasçılık belgesinin sulh hukuk mahkemesinden talep edilmesi zorunluluk arz etmektedir. Sulh hukuk mahkemesinden yalnızca bir mirasçı mirasçılık belgesi isteminde bulunabileceği gibi tüm mirasçılar da bu talepte bulunabilir.

Noterlere Yapılan Talep

Kişinin nüfus kaydından murisin mirasçısı olduğu anlaşılıyorsa, başvuru sahibine mirasçılık belgesi verilir. Bazı durumlarda noterler mahkemeye başvurulması gerektiğini söyleyebilir. Bu durumda mirasçılık belgesi alınabilmesi için sulh hukuk mahkemesine mirasçılık belgesi talepli bir dilekçe ile başvurulması gerekir.

Aşağıda yer alan hallerde mirasçılık belgesi mutlaka Sulh hukuk mahkemelerinden istenmelidir:

• Soybağı veya yasal mirasçılık noter tarafından tespit edilemiyorsa,
• Nüfus kayıtları yeterli açıklıkta değilse,
• Düzenlenmiş bir vasiyetname varsa,
• Belge için başvuran kişinin veya mirasçılardan birinin yabancı olması söz konusu ise.

Veraset İlamı Kimler Alabilir?

Veraset ilamı başvurusunu yasal mirasçılar yapabileceği gibi vasiyetname ya da ölüme bağlı tasarruf yoluyla miras bırakan tarafından atanan atanmış mirasçı da yapabilir.

Veraset İlamı En Geç Ne Zaman Çıkarılmalı?

Veraset ilamı çıkarmanın süresi bulunmamakla birlikte, murisin ölümünden sonraki 3 ay içerisinde veraset ve intikal vergi beyannamelerinin verilmesi gerekir. Beyanname için ise veraset ilamı gerekir.

Veraset İlamı Ücreti Ne Kadar?

Mirasçılık belgesinin noterden talep edilmesi mümkündür. Bu durumda notere 2022 yılı için noterden mirasçılık belgesi ücreti 200-300 lira ödeme yapılması gerekmektedir. Sulh hukuk mahkemesinden mirasçılık belgesi talep edilmesi halinde ise yaklaşık 300-400 TL ödeme yapılması gerekmektedir.

E-Devletten Veraset İlamı Alınır Mı?

Veraset ilamı yalnızca noterlerden ve sulh hukuk mahkemelerinden talep edilebilirse de alınmış mirasçılık belgesine e-devlet üzerinden erişim sağlanabilir.

Av. Ezgi YÜCEL & Av. Ahmet EKİN