Tik, ani, hızlı, tekrarlayıcı, ritmik olmayan hareketler veya seslerdir. Show Tikler basit veya karmaşık (daha amaçlı, birden çok hareketi ve sesi içerebilen), geçici veya kronik olabilir. Kronik tikler motor ve/veya vokal olabilir. Tiklerin şiddeti artış ve azalış gösterir. Genellikle tiklere eşlik eden diğer sorunlar vardır; bunların en sık rastlananları dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), obsesif kompulsif bozukluk (OKB), diğer kaygı bozuklukları, akademik ve sosyal sorunlardır. Tiklerin kronik sayılması için yıldan fazla zamandır devam etmesi gereklidir, daha kısa süreli tikler geçici tikler olarak adlandırılabilir. Karmaşık vokal tikler kelimeleri, cümlecikleri içerebilir. Konuşmaların tekrar edilmesi, küfretme, uygunsuz hareketler şeklinde ortaya çıkabilir. Tiklere eşlik eden diğer bir özellik, tiklerden önce bireyin sanki tikleri tetikleyen hisler yaşamasıdır. Kronik tikleri olan bireyler tiklerini kısa bir süre için de olsa, özellikle de sosyal olarak uygun olmayan ortamlarda baskılayabilirler, bu tiklerin istemsiz olmadığı anlamına gelmez. Tikler ayrıca stresle, sıcaklık değişiklikleri ile, yorgunlukla ve enfeksiyonlar sırasında artar. Bazı ilaçlar da tikleri arttırabilir. Tourette Bozukluğu ise motor (hareket şeklindeki) ve sözel tiklerin bir arada bulunduğu bir kronik tik bozukluğudur. Kronik tiklerin ortalama başlangıç yaşı 7’dir, sıklığının en çok olduğu yaş dönemi 9-12’dir. Daha sonra zamanla sıklığı azalmaya başlar. Tiklerin dörtte biri yetişkinlikte devam edebilir. Okul çağı çocuklarında geçici tik sıklığı %5-10 arasında değişir. Erkeklerde iki kat daha sık rastlanır. Tiklerin değerlendirilmesinde tam kan ve biyokimya, tiroid fonksiyon testleri (TFT) ve ferritin düzeylerine bakılması önerilir. Hızlı başlangıçlı ve ağır seyreden, atipik özellikler gösteren olgularda daha ileri tetkikler de istenebilir. Rutin olarak elektroensefalografi (EEG) ve manyetik rezonans görüntüleme (MRG) önerilmez.
Her tikin tedavi edilmesi gerekmez. Kronikleşmemiş, diğer bozukluklarla beraberlik göstermeyen ve önemli sosyal, akademik ve diğer sorunlara yol açmayan tiklerde “bekle gör” politikası uygulanmalıdır. Tiklerin ağırlığı kendiliğinden azalma ve artma gösterebildiğinden, tiklerdeki düzelmenin tedaviye mi bağlı olduğunu anlamak da bazen güç olabilir. Orta derecede ağırlık gösteren tiklerin tedavisinde habit reversal therapy (alışkanlık düzeltme terapisi) kullanılabilir. Bu terapi çeşidinde her bir tik için ayrı uygulama yapılır. Karmaşık olmayan ve olgunun iyi uyum sağladığı durumlarda çok hızlı ve iyi sonuç alınabilir. Tiklerin ilaçla olan tedavisinde birçok ilaç kullanılmaktadır. Bu ilaçlar arasında Haloperidol, Risperidon, Pimozid, Flufenazin, Ziprasidon, Olanzapin, Ketiyapin, Aripiprazol, Sülpirid, Klonidin yer alır. Bu ilaçların kullanımı sırasında çeşitli yan etkiler olasıdır. Hekime danışılmadan kullanılmamaları ve danışmadan doz değişimi, ilaç almayı bırakma gibi uygulamaların yapılmaması gereklidir. Tiklerin tedavisinde derin beyin stimülasyonu, tekrarlayıcı manyetik stimulasyon, özel diyetler, vitaminler vs kullanımı önerilmemektedir. KAYNAK: Bunlar da İlginizi Çekebilir İçeriğe atla Tikler, düzenli biçimde olmadan, ani şekilde tekrar eden istemsiz hareketlerdir. TİK rahatsızlığı yaşıyorsanız, bu durumla ilgili muayene, tetkik ve tedaviniz için başvurabileceğiniz bölümler mevcuttur. Tikler için aşağıda belirtilmiş olan bölümlerden randevu alabilirsiniz. TİK tedavisi için PSİKİYATRİ bölümünden randevu alabilirsiniz. Durumun NÖROLOJİ ile de alakalı olabileceği ve bu bölümden de yardım
alınabileceğini belirtmek gerekir. Yazı dolaşımıYüz tik bozukluğu nedir? Yüz tikleri, hızlı göz kırpması veya burun kıvrılması gibi yüzdeki kontrol edilemez spazmlardır. Ayrıca taklit spazmlar olarak da adlandırılabilir. Yüz tikleri genellikle istemsiz olsa da, geçici olarak bastırılabilirler. Bir dizi farklı bozukluk yüz tiklerine neden olabilir. En sık çocuklarda görülürler, ancak yetişkinleri de etkileyebilirler. Tikler erkek çocuklarında kızlardan daha yaygındır. Yüz tikleri genellikle ciddi bir tıbbi durumu göstermez ve çoğu çocuk birkaç ay içinde onları büyütür. Yüz tik bozukluğuna ne sebep olur? Yüz tikleri birkaç farklı hastalığın belirtisidir. Tiklerin şiddeti ve sıklığı, sebep olan hastalığı ortaya koymaya yardımcı olabilir. Geçici tik bozukluğu Geçici tik bozukluğu, yüz tikleri kısa bir süre devam ettiği için bu şekilde isimlendirilir. Neredeyse her gün olan, bir aydan fazla ya da bir yıldan az bir sürede ortaya çıkabilirler. Genellikle herhangi bir tedavi olmadan çözülürler. Bu hastalık çocuklarda en sık görülür ve hafif bir Tourette sendromu şekli olduğuna inanılmaktadır. Geçici tik bozukluğu olan insanlar, belirli bir hareket veya sesi yapmak için yoğun bir dürtü yaşama eğilimindedirler. Yapılan tikler şunları içerebilir:
Geçici tik bozukluğu genellikle herhangi bir tedavi gerektirmez. Kronik motor tik bozukluğu Kronik motor tik bozukluğu geçici tik bozukluğundan daha az görülür, ancak Tourette sendromundan daha yaygındır. Kronik motor tik bozukluğu tanısı alabilmek için bir yıldan fazla ve bir seferde üç aydan fazla bir süre boyunca tikler yaşamalıdır. Aşırı göz kırpma, yüz buruşturma ve seğirmek, kronik motor tik bozukluğu ile ilişkili yaygındır. Geçici tik bozukluğunun aksine, bu tikler uyku sırasında ortaya çıkabilir. 6-8 yaş arası kronik motor tik bozukluğu tanısı alan çocuklar tipik olarak tedavi gerektirmez. Bu noktada, semptomlar idare edilebilir olabilir ve kendi başlarına bile azalabilir. İleri yaşlara doğru devam eden kişilerin tedaviye ihtiyacı olabilir. Yapılacak tedavi, tiklerin ciddiyetine bağlıdır. Tourette sendromu Tourette Hastalığı olarak da bilinen Tourette sendromu, genellikle çocukluk çağında başlar. Ortalama olarak, 7 yaşında görünür. Bu bozukluğu olan çocuklar yüz, baş ve kollarda spazmlar ile kendini gösterir. Tikler, hastalık ilerledikçe vücudun diğer alanlarına yoğunlaşıp yayılabilir. Bununla birlikte, tikler yetişkinliğe gelindiğinde genellikle daha az şiddetlenir. Tourette sendromu ile ilgili tikler şunlardır:
Tourette sendromu tanısı alabilmek için fiziksel tiklere ek olarak vokal tikleri de deneyimlemelisiniz. Vokal tikler arasında aşırı hıçkırık, boğaz temizliği ve bağırmalar var. Bazı insanlar da sık sık patlayıcı konuşmalar veya kelimelerle ve cümleleri tekrarlayabilir. Tourette sendromu genellikle davranışsal tedavi ile yönetilebilir. Bazı vakalar da ilaç ve DBS (derin beyin stimülastonu) gerektirebilir. Yüz tik bozukluğunu taklit eden koşullar nelerdir? Bazı hastalıklar, yüz tiklerini taklit eden yüz spazmlarına neden olabilir. Bunlar:
Yüz tikleri yetişkinlikte başlarsa, doktorlar hemifasiyal spazmlardan şüphelenebilir. Yüz tik bozukluklarına hangi faktörler katkıda bulunabilir? Yüz tik bozukluklarına çeşitli faktörler katkıda bulunur. Bu faktörler, tiklerin sıklığını ve şiddetini arttırma eğilimindedir. Katkıda bulunan faktörler şunları içerir:
Yüz tik bozukluğu nasıl teşhis edilir? Doktorunuz genellikle yüz tik bozukluğunu sizin şikayetlerinizi sorup gözlemleyerek teşhis eder. Ayrıca sizi psikolojik durumunuzu değerlendirebilecek bir psikiyatriste havale edebilirler. Yüz tiklerinin fiziksel sebeplerini dışlamak önemlidir. Doktorunuz daha ileri testlere ihtiyacınız olup olmadığına karar vermek için başka belirtiler hakkında soru sorabilir. Beyninizdeki elektriksel aktiviteyi ölçmek için bir elektroensefalogram (EEG) sipariş edebilirler. Bu test, bir epilepsi nöbetinin şikayetlerinize neden olup olmadığını belirlemeye yardımcı olabilir. Doktorunuz ayrıca kas veya sinir sorunlarını değerlendiren bir test olan bir elektromiyografi (EMG) yapmak isteyebilir. Bu sayede kas seğirmesine neden olan koşullar kontrol edilmiş olur. Bir yüz tik bozukluğu nasıl tedavi edilir? Yüz tik bozukluklarının çoğu tedavi gerektirmez. Çocuğunuz yüz tikleri geliştirirse, onlara dikkat çekmek veya istem dışı hareketler veya sesler yaptığı için onları azarlamaktan kaçının. Çocuğunuzun hangi tiklerin olduğunu anlamalarına yardımcı olun, böylece onları arkadaşlarına açıklayabilir. Tikler sosyal etkileşimlere, okul çalışmasına veya iş performansına etki ederse tedavi gerekebilir. Tedavi seçenekleri şunlardır:
Tik tedavisinde hangi ilaçlar kullanılır?Tiklerin ilaçla olan tedavisinde birçok ilaç kullanılmaktadır. Bu ilaçlar arasında Haloperidol, Risperidon, Pimozid, Flufenazin, Ziprasidon, Olanzapin, Ketiyapin, Aripiprazol, Sülpirid, Klonidin yer alır.
Tikler tedavi edilir mi?Bu tik bozukluğunun bilinen herhangi bir tedavisi olmasa da şiddetli semptomları en aza indirecek ilaç ve terapi gibi tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Bu sayede, hastalar günlük hayatına devam edebilmekte ve sosyal olarak var olabilmektedir.
Tiklerden kurtulmak mümkün mü?- Psikolojik nedenlerle ortaya çıkan tiklerde ise sorun genelde geçicidir ve zaman içinde tikler kendiliğinden ortadan kalkabilir.
Stres tedavisi için hangi doktora gidilir?Devamlı olarak aşırı heyecanlanma, stres ve kaygı gibi durumların içine düşen bir birey, bu gibi psikolojik durumlarda öncelikle psikologlara müracaat etmelidir.
|